БисмиллахIиррохьманиррохьим
Нохчийн Мух1ажарийн Кхеташоно бан леринчу белхан программа
«ГIуллакх хила луъчо шен гIор ерг до, лаам боцчо, хIума ца дан бахьанаш лоьху»
Герман пачхьалкхехь, Ахен гIалахь, 20 - 2I. 02. 20I6 шарахь Европерачу пачхьалкхашкахь Iар-дахар долу нохчийн мухIажарийн векалш вовшахкхийтира Гуламе (Национальная Ассамблея Чеченцев). Цигахь нохчийн къам Даймахках даьккхина 72 шо качар дагалоцуш дистхиларш а, Сибарех дIакхелхинчу вайн наношна, дайшна, йижаршна, вежаршна, берашна, АллахIе гечдар доьхуш, доIанаш а дира.
Цу Гуламан шолгIачу декъехь, Европерачу Нохчийн МухIажарийн Кхеташоно щина шарахь бинчу белхан жамI а дира. Цигахь хилла дистхиларш а, бина сацамаш а, кхайкхамаш а бовза таро ю хаамийн гIирсашкахь ( хьовса - haaman.com)
Вай кху яздаршкахь бовзийта гIерта: цу Гуламехь керла билгалбаьхна Нохчийн Мух1ажарийн Кхеташонан Декъахой а, цара дуьххьарлера т1еэцна сацамаш а, шайна хьалха хIиттийна декхарш а.
Кхеташонан Декъахой
- Хучин Ахьмад (Докудаев) - тхьамда - Германи
- Хьасанан Руслан (Абдурзаков) - гIоьнча - Австри
- Рамзанан Висита (Ибрагимов) - гIоьнча - Австри
- Сахьабан Данилбек (Асхабов) - декъахо - Франци
- 1абдуллах1ан Iабдурахьман (Ибрагимов) - ----II---- - Франци
- 1усаман Хьамзат (Арсемиков) - ----II---- - Норвеги
- Шамсуддин Сайд-Мохьмад (Хачукаев) - ----II---- - Германи
- Джунайдан Майрбек (Тарамов) - ----II---- - Швеци
- 1алавдин Рамзан (Муциев ) - ----II---- - Англи
I0. Ширванан Хьусайн (Аюбов) - ----II---- - Германи
- 11. Т1ах1ин Мухьаммад (Тахаев ) - ----II---- - Иордани
I2. Хьамзатан Ахьмад (Гисае) - ----II---- - Норвеги
I3. Берсан Заурбек ( Гулаев) - ----II---- - Франци
I4. Товсолтан Хансолта (Чермыханов) - ----II---- - Франци
I5. Сайдхьасанан Чингис (Зубайраев ) - ----II---- - Турци
I6. 1исан Ширвани (Ибрагимов) - ----II---- - Бельги
I7. Замбулатан Замбулат ( Идиев) - ----II---- - Бельги
Кхеташонан Декъахойн дуьххьарлерачу Гуламехь хилла сацам.
Европерачу Нохчийн Мух1ажарийн Ассамблеи болх чекхбаьлча, Германехь, Ахин г1алахь, 20. 02. 20I6 шарахь лакхахь билгалбина Кхеташонан Декъахой вовшахкхийтира Гуламе - йоццачу ханна. Цу вовшахкхетаран Iалашо яра, Кхеташонан Декъахоша шайна юккъехь тхьамда билгалваккхар.
Германехь Iар-дахар долу Хучин Ахьмад Кхеташонан коьрте а хIоттош, АллахIе диканиг хилийтар доьхуш доIа а деш дIабирзира цу Гуламан болх.
Кхеташонан Декъахойн шолгIа хиллачу Гуламера сацамаш.
05-06. 03. 20I6 шарахь, компьютаран гIоьнца, Нохчийн Мух1ажарийн Кхеташонан Декъахоша дIадаьхьира вовшахкхетарш, межлис. Дийцарш а дина, цигахь тIеийцира сацамаш. И сацамаш билгалбоху лахахь.
Кхеташонан Декъахойн коьрта Iалашо.
«Нохчочун дахаран некъ чеккхболу - маршо йихкинчу меттехь. Маршо йоцучу дахаран хьелашкахь, кхиа йиш яц - вуьззина Нохчо! Шен маршо ца езначу къоман къонахий, даъиманна а - декъаза хир бу! ЦIенна Нохчо хир вац-маршо ца езаш!» - олуш хилла, нохчех къонахий хиллачу дайша.
Коьрта бахьанаш уьш а долуш, яхь йолчу нохчаша маьрша хила мостаг1анна Россина дуьхьал латточу луьра къийсамехь, шайн гIоране хьаьжжина, Кхеташонан Декъахоша жигара дакъалацар.
Къам маршоне кхачо дан дезачех–уггаре а коьртаниг.
«Нохчашний, Россиний юккъехь, кху тIаьххьарчу 3-4 бIешарахь, луьра къийсам бу. И къийсам цхьаьна муьранна марсаболуш, юха лахлуш, тахана а дIабоьдуш бу. Оцу къийсамехь инзаре даккхий зенаш хилла а, хуьлуш а ду нохчийн къоманна. Россис нохчашна дина долу и зулам къасто талламан тоба кхоллар.
Цу тобано таллам барца динчу жамIийн, Дуьненаюкъараллийн низаманна тIе а тийжаш - кхиэл яр.
Дуьненаюкъараллийн низам а лардеш, нохчийн къомо I99I шарахь бакъонца кхоьллина йолу Ичкери пачхьалкх, шегахь гIор алсам хиларна, Россис, харцо хьалха а яьккхина, нуьцкъалла дIалаьцна ю. Иза мостагIах паргIатъяккхар.
I2. 05. I997 шарахь Ичкери президентана Масхадов Асланна а (Дала гIазот къобалдойла цуьнан!), РФ президентана Ельцинна а, цу шинна юккъехь хиллачу машаран чIагIамна тIе а тийжаш - Нохчийн а, Россин а юкъметтиг къастаяр»- бохуш, и лехамаш кхочушхилийта накъосталла даре, маршо езачу нохчаша Дуьненаюкъаралле кхайкхар а, схьадехар а.
Къомо маьрша хила латточу къийсаман новкъахь тахана хIоьттинчу хьолан мах хадийча, лакхахь билгалбина лехамаш, маршонна юкъйихкинчу нохчийн карахь - коьртачех герз ларар.
Оцу герзо: Дуьненаюкъараллийн юьхь нохчашна тIеерзо а, вайн къоман мостагI Росси жоьпе озо а тIеIаткъам бийриг хилар - къобал дар.
- Динехь долчу декъадаларшка Кхеташонан Декъахойн болу хьежам.
Тахана нохчашна юккъехь динехь болу цакхетамаш: къам маьрша ца хилар а, мостагIо ямарт тIеIаткъам бар а - оцу коьртачу бахьанаша кхоьллина хилар тIечIагIдо Кхеташонан Декъахоша. Вайн дикачу дайша, Эвлаяаша шен хенахь, д1а-схьа а ца те1ош, Нохчийчохь яржийна хилла динан бакъо, мостаг1о б1ешерашкахь, ницкъ шегахь хиларе терра, т1е1аткъам барца - г1елйина нохчашна юккъехь. Нохчашна юккъехь тахана динехь болу цакхетамаш гуш бу вайна. Кхачойоллуш, Делан дашехь нисдала йиш яц нохчийн къам - маьрша ца хилча!
Цу тIе а доьгIна, динехь долу декъадаларш дIадахаре а, 23-25. 11. 1990 шарахь, нохчийн бакъболчу Гуламо (ОКЧН) къоман маршонна айбанчу байракхна кIел совцаре а - маршо езачу нохчашка кхойкху Кхеташонан Декъахоша.
Кхеташонан Декъахой тешна бу, АллахIан лаам а хилла, нохчийн къам маршоне кхаьчча - иза Делан дашехь нислург хилар.
Кхеташонан Декъахошна дIахаийта лаьа, нохчийн башхалла тергаме оьцуш: къоман ДIахIоттаман бух кхуллуш а, цуьнан хиндолу Дела реза волу дахаран низам нисдеш а - цхьа тоба къахьоьгуш хилар. Шен хан т1екхаьчча, иза дийцаре да нигат а ду.
Нохчийн Мух1ажарийн Кхеташонехь дакъош кхоллар а
(создать отделы), Декъахошна декхарш тIедахкар а:
- «Нохчийн къоман а, цуьнан х1ора векалан а бакъонаш ларъя декхар долу Кхеташонан дакъа (отдел)».
Цу декъан куьгалхочун декхар Джунайдан Майрбеканна тIедиллар.
- «Т1аьхьенна ненан мотт 1аморехь а, нохчийн гIиллакх-оьздангалла йовзийтарехь а, Даймахке болу безам кхиорехь а долу хьал тергамехь латто декхарийлахь долу Кхеташонан дакъа (отдел)»
Цу декъан куьйгалхочун декхар 1абдуллах1ан Iабдурахьманна т1едиллар.
Куьйгалхочунна накъосталла дар Iусаман Хьамзатанна т1едиллар.
- «Нохчийн мухIажарийн барт ийгIина меттиг дIайоккхуш маслаIат лаха а, АллахIан дош лардаре адам кхайкха а декхар долу Кхеташонан дакъа (отдел)».
Цу декъан куьйгалхочун декхар Ширванан Хьусайнна т1едиллар.
Куьйгалхочунна накъосталла дар Берсан Заурбеканна т1едиллар.
- «Нохчий дIатарбеллачу моссо а пачхьалкхашкахь меттигера
Кхеташонаш кхолла а, цаьрца зIа дIатаса а декхар д Кхеташонан
дакъа (отдел)».
Цу декан куьйгалхочун декхар Хьамзатан Ахьмадна т1едиллар.
Куьйгалхочунна накъосталла дар Сахабан Данилбеканна тIедиллар.
- «Кегийрхошца уьйр таса а, церан хьашташ кхочушхилийта некъ
лаха а, нийсачу новкъахь церан ойла кхио а декхар до Кхеташонан дакъа (отдел)».
Цу декъан куьйгалхочун декхар Сайдхьасанан Чингиcанна т1едиллар.
Куьйгалхочунна накъосталла дар Iисан ИбраьхIиманна тIедиллар.
- «Хаамийн г1ирсаш вовшахтоха а, и болх д1акхехьа а декхарийлахь долу Кхеташонан дакъа (отдел)»
Цу декъан куьйгалхочун декхар ТIахIин Мухьаммадна тIедиллар.
- «Кхеташонан болх дIакхехьа аьттонаш хилийта некъ лаха декхарийлах далу (сом-шай вовшахтохар а, кхидерг а) Кхеташонан дакъа (отдел)». Цу декъан куьйгалхочун декхар Шамсуддин Саид - Мохьмаданна
т1едиллар.
Куьйгалхочунна накъосталла дар Товсолтан Хансолтийна тIедиллар.
- Рог1ерачу Гуламе вовшахкхетале, лакхахь билгалбинчу Кхеташонан дакъойн куьйгалхоша (руководители отделов), гергарчу барамехь, шаьш дан леринарг билгалдаккхар (план х1оттор).
- ХIума кхочушда директоран декхар Замбулатан Замбулатанна тIедиллар.
Цунна накъосталла дан 1алавдин Рамзанна т1едожор.
Кхидолу декхарш а тIедахкар:
-Штамп а, мухIар а, чётанна тIекховдаран бакъо а цхьаьна
директорехь хилар;
Штамп а, мухIар а, чётанна тIекховдаран бакъо а дIа- схьа луш акт хIоттор;
-Кхеташонан тхьамдера йозанан бакъо йоцуш, штампах а,
мухIарх а, чётанна тIекховдаран бакъонах а дезар дан йиш ца хилар;
- Ревизоран декхарш кхочушдар 1алавдин Рамзанна тIедиллар;
- Баттахь цкъа Кхеташо дIаяхьар а, оьшуш хьал хIоьттича, муьлххачу
хенахь Кхеташо вовшахтоха бакъо тхьамдехь йитар а;
- Кхеташонан балхана гIо-накъосталлийна, Декъахоша шайгара масалла
гойтуш, Делан дуьхьа, хIора баттахь 20-50 евро схьайиллинчу чётанна
тIедаккхар. Кхиболчу нохчашка а, шайн аьттонашка хьаьжжина, изза
даре кхойкху. ( Кхеташонан чёт - BE207360I5897556 ).
- АллахIан дашехь гал а, Дуьненаюкъараллийн низаманна дуьхьал а,
нохчийн къоман маршонна зене а хинболу сацам - тIеэца а, Iорабаккха
а Кхеташонан Декъахошна дехкар;
- «Цхьаъ - массарна хьалха декхарийлахь а волуш, массара а -
хIораннах жоп дала а дезаш» - и нохчийн ДIахIоттаман коьртачех низам лардар тIехь ду Кхеташонан Декъахошна а, х1ора нохчочунна а;
- Кхеташонан тхьамдийна шиъ гIоьнча билгалваккхар:
а) Хьасанан Руслан - 1; 5; 6; 7; - оцу терхьашца лакхахь билгалдинчу
1- г1оьнча дакъойн белхан тергам бар цунна тIедиллар;
б) Рамзанан Висита - 2; 3; 4; 9; - оцу терхьашца лакхахь билгалдинчу г1оьнча дакъойн белхан тергам бар цунна тIедиллар.
Нохчийн МухIажарийн Кхеташонан Декъахойн белхан кхиамаш хила йиш яц, Даймахкал арахьа дIатарбеллачу нохчашкара гIо-накъосталла ца хилча. Цу тIе а доьгIна, Даймахках а бевлла, цхьацца пачхьалкхашкахь Iар-дахар
долчу нохчашка кхойкху - Европера Нохчийн Мух1ажарийн Кхеташонан накъостий хиларе.
Дерриг хуург - Аллах1 ву! Цуьнга доьху: вонаш дайначу нохчийн къоман барт хилийтар а, цуьнан маршоне кхийда 1алашо кхочушхилийтар а!
Европерачу Нохчийн МухIажарийн Кхеташонан
тхьамда - Хучин Ахьмад.
- 03. 20I6 ш.